بررسی تغییرات مکانی برخی از ویژگی‏های خاک در اراضی عطابیه(استان خوزستان) با کاربرد روش‏های زمین آماری و میان‏یابی، gis

مدیریت پایدار اکوسیستم مستلزم شناخت و ارزیابی تغییرات مکانی در خصوصیات آن به منظور بهره برداری بهینه و پایدار از منابع است. به این منظور درک چگونگی توزیع مکانی خصوصیات خاک در عرصه کشاورزی مهم است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تهیه نقشه تغییرات مکانی برخی از ویژگی های خاک با کاربرد روش های درون یابی(قطعی و زمین آماری) صورت گرفت. در این پژوهشتعداد 100 ایستگاه نمونه برداریحفر شد و 600 نمونه از عمق 0 تا 180سانتی‏متر برداشت گردید و همزمان طول و عرض جغرافیایی نمونه‏ها با استفاده از gps ثبت گردید. پارامترهای مورد بررسی شامل شوری خاک در اعماق (0 تا 30، 30 تا 60، 60 تا 90، 90 تا 120، 120 تا 150 و 150 تا 180 سانتی‏متر)، ضریب آبگذری خاک در اعماق (0 تا 30 و 120 تا 150 سانتی‏متر)، سطح ایستابی، بافت خاک، نسبت جذب سدیمی خاک، اسیدیته خاک، مواد آلی و مقدار آهک خاک در عمق 0 تا 30 سانتی‏متری بود. برای برآورد مقدار متغیرهای مورد اندازه گیری از روش‏های کریجینگ معمولی و کریجینگ ساده و idw و اسپلین در محیط+gs و gis و برای ارزیابی روش‏ها از روش ارزیابی متقاطع با کمک دو پارامتر آماری mae و rmse استفاده شده است. با بررسی چولگی و کورتسیس داده‏های مورد مطالعه، شوری خاک در اعماق (90 تا 120، 120 تا 150 و150 تا 180 سانتی‏متر) فاقد توزیع نرمال بودند که با آزمون کولموگروف- اسمیرنوف تست گردید و با تابع لگاریتم نرمال گردیدند و متغیرهای دیگر دارای توزیع نرمال بودند. بررسی روند داده ها با trendanalysis انجام شد که فاقد روند می باشند. بهترین مدل برای برازش واریوگرام برای متغیر آهک، مواد آلی، نسبت جذب سدیمی، سیلت و رس خاک مدل کروی و برای متغیرهای شن، اسیدیته خاک، سطح ایستابی، شوری خاک در اعماق (0 تا 30 و 60 تا 90 سانتی‏متر) و ضریب آبگذری در اعماق (0 تا 30 و 120 تا 150 سانتی‏متر)، مدل گوسی و برای شوری خاک در اعماق (90 تا 120، 120 تا 150 و 150 تا 180 سانتی‏متر)، مدل lineartosill بود. در این پژوهش داده های شوری در عمق 90 تا 180 سانتی‏متر فاقد ساختار مکانی برای تهیه نقشه خاک می باشد. بهترین روش برای برآورد مقدار آهک، ماده آلی، نسبت جذب سدیمی، شن، سیلت، اسیدیته خاک، رس، ضریب آبگذری و شوری خاک در اعماق (0 تا 30، 30 تا 60 و 60 تا 90 سانتی‏متر) کریجینگ معمولی با کمترین خطا و روش اسپلین دارای بیش ترین خطا (mae وrmse) در برآورد نقاط با مقدار مجهول می باشد. در نهایت با استفاده از نرم افزارarcgis و gs+نقشه توزیع مکانی و خطای تخمین متغیرهای خاک با توجه به بهترین روش میان‏یابی تهیه شد. همبستگی بین متغیرها با استفاده از نرم افزار spss16.0 و ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. نتایج نشان داد شوری خاک سطحی با شوری خاک در عمق 30 تا 60 سانتیمتر، نسبت جذب سدیمی (0 تا 30 سانتی‏متری)، شوری خاک در عمق 60 تا 90 سانتیمتر، آهک و رس خاک در عمق 0 تا 30 سانتی‏متر، همبستگی مثبت و با ضریب آبگذری، عمق سطح ایستابی، مقدار ماده آلی، سیلت و شن خاک، همبستگی منفی دارد.